Nowe unijne przepisy ograniczą kryterium najniższej ceny

Przyjęte akty to:
• dyrektywa w sprawie zamówień publicznych,
• dyrektywa w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych,
• dyrektywa w sprawie udzielania koncesji .

Regulacje zostały opracowane z uwzględnieniem tzw. podejścia opartego na narzędziach. Oznacza to, że głównym zamierzeniem projektodawcy było udostępnienie instytucjom i podmiotom zamawiającym możliwie szerokiej gamy narzędzi pozwalających w sposób optymalny zorganizować proces udzielania zamówienia. Konsekwencją takiego podejścia jest to, że większość przepisów zawartych w nowych dyrektywach będzie obowiązkowa do wdrożenia do krajowych regulacji.

Wprowadzone zmiany przede wszystkim upraszczają i przyspieszają proces udzielania zamówień publicznych, przewidując w szczególności obowiązkowe przejście na komunikację elektroniczną między wykonawcą i zamawiającym, krótsze niż dotychczas terminy składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu i ofert oraz regulując w szerszym niż dotychczas zakresie wstępne konsultacje rynkowe (znane wcześniej jako tzw. dialog techniczny), a także takie narzędzia jak katalogi elektroniczne. Ułatwiają również skorzystanie z procedury dialogu konkurencyjnego i procedury konkurencyjnej z negocjacjami (obecne „negocjacje z ogłoszeniem”).

Nowe przepisy ułatwiają także ubieganie się o zamówienia publiczne, przede wszystkim poprzez zmniejszenie wymagań stawianych wykonawcom w zakresie dokumentacji oraz ograniczenie maksymalnego poziomu wymagań w odniesieniu do ich zdolności ekonomicznej i finansowej, nakładając jednakże większy zakres obowiązków w zakresie weryfikacji sytuacji podmiotowej wykonawców na zamawiającego.

Jednocześnie przepisy nowych dyrektyw doprecyzowują – w ślad za orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE – wiele zagadnień, które dotychczas budziły wątpliwości w praktyce, na przykład: wykluczenie wykonawcy winnego niewykonania lub nienależytego wykonania umowy czy ograniczenie możliwości powoływania się na zdolność podmiotów trzecich w przypadku kluczowych elementów zamówienia.

Dyrektywy zrywają także z dotychczasową typologią kryteriów oceny ofert przewidzianą na gruncie obecnie obowiązujących przepisów: najniższej ceny oraz oferty najkorzystniejszej ekonomicznie. Zgodnie z nowymi regulacjami instytucje zamawiające mają udzielać zamówienia na podstawie oferty najkorzystniejszej ekonomicznie z punktu widzenia zamawiającego. Oferta najkorzystniejsza ekonomicznie może obejmować najlepszą relację jakości do ceny, którą ocenia się na podstawie kryteriów obejmujących aspekty jakościowe, ekologiczne lub społeczne związane z przedmiotem zamówienia. Może też być określana na podstawie ceny lub kosztu (z wykorzystaniem podejścia opartego na efektywności kosztowej, takiego jak koszt cyklu życia). Oznacza to, że cena nadal będzie mogła być jedynym kryterium oceny oferty. Nowe regulacje unijne umożliwiają jednak położenie większego nacisku na jakość towarów czy też zamawianych usług i koszty ponoszone przez zamawiającego w trakcie całego cyklu korzystania z przedmiotu zamówienia. Jednocześnie upoważniają państwa członkowskie do ograniczenia możliwości stosowania najniższej ceny jako jedynego kryterium udzielenia zamówienia.