Jak podkreśla Urząd Zamówień Publicznych, podstawowym celem tego aktu jest uregulowanie w sposób kompleksowy kwestii podwykonawstwa w zamówieniach publicznych w zakresie zagwarantowania podwykonawcom i dalszym podwykonawcom pełnej i terminowej zapłaty należnego im wynagrodzenia, a tym samym wzmocnienie ich ochrony. Wprawdzie dotychczas obowiązujące przepisy nie zabraniały regulowania tych zagadnień w umowach przetargowych, ale w praktyce dochodziło na tym polu do wielu nieprawidłowości i nadużyć – przede wszystkim nieterminowych płatności lub w ogóle ich braku.
Nowe przepisy nakładają na wykonawcę obowiązek przedkładania zamawiającemu umów o podwykonawstwo. Obowiązek ten będzie dotyczył podwykonawców świadczących zarówno roboty budowlane, jak i dostawy oraz usługi. Będą mu podlegać także dalsi podwykonawcy. Wyjątkiem będą jednak umowy o podwykonawstwo na dostawy i usługi o wartości mniejszej niż 0,5% wartości przetargu oraz tych umów, które zostały wskazane przez zamawiającego jako niepodlegające obowiązkowi przedłożenia. Wyłączenia te nie będą dotyczyły umów o wartościach większych niż 50 000 zł.
Wprowadzony zostanie mechanizm stymulujący wykonawcę do wywiązywania się ze zobowiązań względem podwykonawcy powodujący, iż brak dowodów zapłaty należnego podwykonawcom wynagrodzenia spowoduje wstrzymanie wynagrodzenia należnego wykonawcy lub kolejnej zaliczki.
Zaakceptowanym podwykonawcom i dalszym podwykonawcom przysługiwało będzie prawo do zwrócenia się do zamawiającego o dokonanie bezpośredniej zapłaty należnego wynagrodzenia w sytuacji, w której wykonawca od takiego obowiązku będzie się uchylał. Równocześnie kwota stanowiąca sumę bezpośredniej zapłaty będzie potrącana z wynagrodzenia wykonawcy, a brak zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcom lub dalszym podwykonawcom będzie stanowiło przesłankę nałożenia kary umownej. Natomiast w sytuacji wielokrotnego nieuzasadnionego uchylania się wykonawcy od tych obowiązków może to stanowić podstawę także do odstąpienia od umowy.
Przyjęte przez Sejm przepisy umożliwiają zamawiającemu określenie w specyfikacji istotnych warunków zamówienia wymagań, które powinna spełniać umowa o podwykonawstwo robót budowlanych. Ustawa wskazuje, iż termin zapłaty nie może być dłuższy niż 30 dni. Spełnienie oczekiwań zamawiającego dotyczących wymagań stanowi podstawę akceptacji umowy o podwykonawstwo, co umożliwia uruchomienie ww. mechanizmu bezpośredniej zapłaty. Powinno to zapewnić lepszy wpływ na jakość podwykonawstwa w zamówieniach publicznych.
Ustawa z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych została ogłoszona w Dzienniku Ustaw 9 grudnia (poz. 1473).
